Dạy trẻ nghi thức văn hóa trong ăn uống.
Th.S Nguyễn Thị Kim Ngân dịch từ
Internet.
Nghi thức
văn hóa trong ăn uống là một nét văn hóa mà trong thời đại công nghiệp hóa –
hiện đại hóa này, người ta ít quan tâm chú ý tới và ít người biết được rằng: “Văn hóa trong ăn
uống là một trong những tiêu chí đánh giá Nhân cách con người. Điều này liên
quan tới việc, đứa trẻ có cảm thấy thoải mái, tự tin hay không đối với người
xung quanh, cũng như việc mọi người xung quanh chấp nhận đứa trẻ đó như thế nào? Cần chuẩn bị cho trẻ sự tự tin,
thoải mái trong mọi trường hợp nhất là trong việc ăn uống để chúng ta sẽ không
phải xấu hổ vì những hành vi không đẹp của trẻ. Đã khi nào bạn chú ý xem con
mình ăn uống như thế nào chưa? Con bạn có biết sử dụng những đồ dùng, vật dụng
trong ăn uống hay không? Và chúng có biết vì sao chúng ta cần những đồ dùng,
vật dụng đó? Những đồ dùng vật dụng đó dùng để làmgì?
Trong
trường Mầm non, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống được thực
hiện trên những giờ học và cả trong thực tế sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Trẻ
được làm quen với những đồ dùng, vật dụng khác nhau (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ
uống). Hơn nữa trẻ sẽ được dạy cách sử dụng các đồ dùng đúng chức năng một cách
chính xác và thuần thục.. Để trẻ có được
những kỹ xão, thói quen sử dụng đồ dùng một cách chính xác và thuần thục và
khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ phải thường xuyên được luyện tập, mà còn phải
đáp ứng được những nhu cầu thường xuyên của trẻ. Sự sạch sẽ, gọn gàng, một thói
quen nề nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ
ăn uống từ tốn, không vội vã, một không khí cởi mở, thoải mái và đầm ấm,
những cuộc trao đổi nhẹ nhàng, dễ
chịu.... tất cả những điều kể trên phải trở thành những yếu tố, những thói quen
không thể thiếu trong gia đình bạn.
Cần cho
trẻ luyện tập thường xuyên. Đứa trẻ sẽ không bao giờ biết sử dụng đũa một cách
khéo léo, nếu trẻ không dùng thìa để ăn cơm. Trẻ sẽ không biết khăn giấy dùng
để làm gì, nếu gia đình bạn không bao giờ sử dụng chúng. Chính những thói quen,
hành vi của những người lớn xung quanh đã trở thành những bài học đơn giản, dễ
hiểu nhất đối với trẻ, và tất nhiên phải có sự kiên trì để khơi gợi và hình
thành ở trẻ những thói quen văn hóa trong ăn uống.
Thông
thường chúng đều có thói quen chúc nhau trước bữa ăn: “ Chúc cả nhà ăn ngon miệng”. Lời chúc chân tình, cộng với một
bộ bát chén xinh xắn, những món ăn thơm ngon được trang trí đẹp mắt, một không
gian yên tĩnh – tất cả những điều đó sẽ tạo cho ta một không gian khoan khoái,
dễ chịu trong bữa ăn và chúng có một suy nghĩa vô cùng quan trọng không chỉ để
nhận thấy những món ăn ngon hơn, mà còn góp phần hình thành những thói quen văn
hóa trong ăn uống.
Trẻ em
học cách sử dụng những bộ đồ dùng trong ăn uống, cố gắng thể hiện mình thật
tốt, thật ngoan để làm người lớn hài lòng, để được người lớn khen ngợi, tuy
nhiên những sự cố gắng ấy của trẻ không phải lúc nào cũng thành công. Các bạn
đừng thúc giục trẻ, không nên biến thời gian tiếp nhận thức ăn thành một cuộc
chiến nhằm thực hiện những nhiệm vụ giáo dục. Sự nóng giận của bạn đối với
những sai sót của trẻ không chỉ làm trẻ cảm thấy không ngon miệng, mất hứng thú
với đồ ăn, mà còn gây cản trở nghiêm trọng cho trẻ trong việc hình thành những
thói quen ăn uống văn hóa. Chỉ có sự kiên trì, nhẫn nại, sự đồng cả, sự quan
tâm , chú ý, sự giúp đỡ quý báu của chúng ta mới giúp trẻ vượt qua được những
khó khăn, trở ngại, mới tạo được một bầu không khí thân ái, đầm ấm cần thiết
trong bữa ăn.
Có thể
các bạn đã nghe được ở đâu đó câu nói: “ Khi tôi ăn, tôi vừa điếc vừa câm”.
Điều đó có đúng không? Các bạn cứ hình dung trong một buổi họp mặt, tất cả mọi
người đều là những người bạn quen biết và họ ngồi vào bàn ăn với một sự im
lặng, không một lời nào và tất cả tập trung cao độ cho việc nhai thức ăn. Đã ai
trong các bạn đã rơi vào tình huống này chưa? Đã bao giờ các bạn thử thực hiện
như vậy chưa? Một cuộc trao đổi trò chuyện nhẹ nhàng, thoải mái không những
giúp cho trẻ nhanh chóng tiếp nhận thức ăn, mà còn giúp chúng cảm thấy tự tin
hơn, cảm thấy mình như lớn hơn. Và như vậy trẻ có thể, trẻ có thể tham gia cuộc
trao đổi, trò chuyện nếu chúng biết cách thực hiện một vào quy tắc trong bữa
ăn:
·
Không nói khi trong miệng còn đầy thức ăn.
·
Cần biết nghe và biết chờ đợi, không ngắt lời người khác.
Sau đây là một vào gợi ý để hình thành cho trẻ
thói quen ăn uống có văn hóa:
Trẻ cần được:
·
Cho ăn vào những thời điểm cố định trong ngày.
·
Không ép trẻ vội vã khi tiếp nhận thức ăn, cần cho trẻ có
thời gian để nhai kỹ, ăn uống từ tốn.
·
Không ép buộc trẻ ăn và uống.
·
Không làm giảm thời gian tập trung của trẻ trong thời
gian ăn uống bằng những câu chuyện đọc hay trò chơi.
·
Không khen ngợi trẻ chỉ vì trẻ ăn hết suất, không đánh
phạt hay la mắng trẻ khi trẻ không ăn hết suất.
Cần khen ngợi:
·
Sự tự lực hay những biểu hiện tự lực của trẻ trong ăn
uống.
·
Sự cố gắng trong việc học cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống, tham
gia dọn dẹp bàn ăn.
Cần dạy trẻ:
·
Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn.
·
Chỉ ăn uống tại bàn ăn.
·
Cách sử dụng những đồ dùng , vật dụng trong ăn uống một
cách đúng đắn.
·
Ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhỏ nhẹ không gây tiếng
ồn, ngậm miệng trong khi nhai thức ăn.
·
Biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn.
·
Biết tự dọn, biết giúp người lớn tuổi.
·
Ngồi ngay ngắn không ảnh hưởng tới người xung quanh.
·
Ăn hết suất.
Đế hình thành và phát
triển ở trẻ những thói quen nghi thức văn hóa trong ăn uống cần thiết không chỉ
thời gian cho trẻ luyện tập, ôn luyện mà còn đòi hỏi sự thống nhất các yêu cầu
giáo dục, thống nhất những cách thức và phương thức giáo dục trẻ giữa gia đình
và trường lớp mầm non.
( Theo Thông tin Khoa Học Giáo
Dục Mầm Non)